Hücreler Arası Bağlantılar: Revizyonlar arasındaki fark
TİKİPedi sitesinden
More actions
"<span id="hücreler-arası-bağlantılar-dokusal-bütünlüğün-ve-hücresel-işbirliğinin-moleküler-mimarisi"></span> = '''Hücreler Arası Bağlantılar: Dokusal Bütünlüğün ve Hücresel İşbirliğinin Moleküler Mimarisi''' = <span id="giriş"></span> == '''Giriş''' == Çok hücreli yaşamın varlığı, tekil hücrelerin bir araya gelerek uyumlu bir bütün oluşturma kabiliyetine bağlıdır. Milyarlarca hücreden müteşekkil karmaşık..." içeriğiyle yeni sayfa oluşturdu |
TikipediBot (mesaj | katkılar) k Biyoloji kategorisi eklendi. |
||
| (Bir diğer kullanıcıdan bir ara revizyon gösterilmiyor) | |||
| 31. satır: | 31. satır: | ||
==== '''Moleküler Mimari''' ==== | ==== '''Moleküler Mimari''' ==== | ||
Sıkı bağlantıların ultrastrüktürü, komşu hücrelerin zarlarını birbirine diken, ağ benzeri iplikçik (strand) sıralarından oluşur.5 Bu iplikçikler, temel olarak | Sıkı bağlantıların ultrastrüktürü, komşu hücrelerin zarlarını birbirine diken, ağ benzeri iplikçik (strand) sıralarından oluşur.5 Bu iplikçikler, temel olarak ''klaudin'' (claudin) ailesi proteinlerinin polimerleşmesiyle inşa edilir. Dört transmembran geçişine sahip olan bu proteinler, hem aynı hücre zarı üzerinde yan yana gelerek (''cis''-etkileşim) hem de karşı hücredeki klaudinlerle hücreler arası boşlukta kenetlenerek (''trans''-etkileşim) bu sızdırmaz yapıyı meydana getirirler.5 | ||
''klaudin'' (claudin) ailesi proteinlerinin polimerleşmesiyle inşa edilir. Dört transmembran geçişine sahip olan bu proteinler, hem aynı hücre zarı üzerinde yan yana gelerek (''cis''-etkileşim) hem de karşı hücredeki klaudinlerle hücreler arası boşlukta kenetlenerek (''trans''-etkileşim) bu sızdırmaz yapıyı meydana getirirler.5 | |||
''Okludin'' (occludin) adı verilen bir diğer transmembran proteini de bu iplikçiklere entegre olarak bariyerin bütünlüğüne ve düzenlenmesine katkıda bulunur.7 Bu transmembran proteinleri, hücre içinde ZO-1 (Zonula occludens-1) gibi iskele proteinleri aracılığıyla aktin hücre iskeletine bağlanır. Bu bağlantı, sıkı bağlantıların yapısal stabilitesini ve mekanik gerilime karşı direncini temin eder.1 | ''Okludin'' (occludin) adı verilen bir diğer transmembran proteini de bu iplikçiklere entegre olarak bariyerin bütünlüğüne ve düzenlenmesine katkıda bulunur.7 Bu transmembran proteinleri, hücre içinde ZO-1 (Zonula occludens-1) gibi iskele proteinleri aracılığıyla aktin hücre iskeletine bağlanır. Bu bağlantı, sıkı bağlantıların yapısal stabilitesini ve mekanik gerilime karşı direncini temin eder.1 | ||
| 63. satır: | 61. satır: | ||
Adherens bağlantılar, özellikle doku morfogenezi (şekillenmesi) sırasında hücre-hücre temasını başlatan ve stabilize eden dinamik yapılardır.10 Bu bağlantılar, epitel hücrelerinde sıkı bağlantıların hemen altında yer alır ve hücreyi bir kemer gibi sarar. | Adherens bağlantılar, özellikle doku morfogenezi (şekillenmesi) sırasında hücre-hücre temasını başlatan ve stabilize eden dinamik yapılardır.10 Bu bağlantılar, epitel hücrelerinde sıkı bağlantıların hemen altında yer alır ve hücreyi bir kemer gibi sarar. | ||
* '''Moleküler Organizasyon:''' Yapının temelini, ''klasik kaderin'' proteinleri (epitelde E-kaderin, kalp ve sinir dokusunda N-kaderin gibi) oluşturur.12 Bu transmembran proteinlerinin hücre dışı alanları, kalsiyum iyonlarının varlığında, komşu hücredeki özdeş kaderinlerle homofilik (kendini tanıyan) bir yapışma sağlar.4 Hücre içinde ise kaderinlerin kuyruk kısmı, | * '''Moleküler Organizasyon:''' Yapının temelini, ''klasik kaderin'' proteinleri (epitelde E-kaderin, kalp ve sinir dokusunda N-kaderin gibi) oluşturur.12 Bu transmembran proteinlerinin hücre dışı alanları, kalsiyum iyonlarının varlığında, komşu hücredeki özdeş kaderinlerle homofilik (kendini tanıyan) bir yapışma sağlar.4 Hücre içinde ise kaderinlerin kuyruk kısmı, ''katenin'' adı verilen bir protein kompleksine bağlanır. Bu kompleks p120-katenin, β-katenin ve α-kateninden oluşur ve yapıyı dinamik ''aktin hücre iskeletine'' bağlar.4 Bu düzenleme, hücrelerin mekanik kuvvetleri bir bütün olarak hissetmesini ve koordine bir şekilde hareket etmesini sağlar.<br /> | ||
''katenin'' adı verilen bir protein kompleksine bağlanır. Bu kompleks p120-katenin, β-katenin ve α-kateninden oluşur ve yapıyı dinamik ''aktin hücre iskeletine'' bağlar.4 Bu düzenleme, hücrelerin mekanik kuvvetleri bir bütün olarak hissetmesini ve koordine bir şekilde hareket etmesini sağlar.<br /> | |||
* '''Morfogenezdeki Rolü:''' Adherens bağlantılarla ilişkili aktin kemerinin kasılması, embriyonik gelişim sırasında nöral tüpün oluşumu gibi doku katlanma ve şekillenme süreçlerinin arkasındaki temel itici güçlerden biridir.4 | * '''Morfogenezdeki Rolü:''' Adherens bağlantılarla ilişkili aktin kemerinin kasılması, embriyonik gelişim sırasında nöral tüpün oluşumu gibi doku katlanma ve şekillenme süreçlerinin arkasındaki temel itici güçlerden biridir.4 | ||
| 73. satır: | 70. satır: | ||
Dezmozomlar, dokulara olağanüstü bir çekme ve gerilme mukavemeti kazandıran, perçin benzeri bağlantılardır.15 Özellikle deri ve kalp kası gibi yoğun mekanik strese maruz kalan dokularda bol miktarda bulunurlar.16 | Dezmozomlar, dokulara olağanüstü bir çekme ve gerilme mukavemeti kazandıran, perçin benzeri bağlantılardır.15 Özellikle deri ve kalp kası gibi yoğun mekanik strese maruz kalan dokularda bol miktarda bulunurlar.16 | ||
* '''Moleküler Mimari:''' Dezmozomlardaki yapışma, ''dezmozomal kaderinler'' olarak bilinen özel bir kaderin alt ailesi (''dezmogleinler'' ve ''dezmokolinler'') tarafından sağlanır.17 Bu proteinlerin hücre içi kuyrukları, | * '''Moleküler Mimari:''' Dezmozomlardaki yapışma, ''dezmozomal kaderinler'' olarak bilinen özel bir kaderin alt ailesi (''dezmogleinler'' ve ''dezmokolinler'') tarafından sağlanır.17 Bu proteinlerin hücre içi kuyrukları, ''plakoglobin'' (bir katenin) ve ''plakofilinlerden'' oluşan yoğun bir sitoplazmik plağa bağlanır. Bu plak ise, ''dezmoplakin'' adı verilen bir bağlayıcı protein aracılığıyla, hücrenin en sağlam iskelet ağı olan ''ara filamentlere'' (deride keratin, kalpte dezmin) demirlenir.18<br /> | ||
''plakoglobin'' (bir katenin) ve ''plakofilinlerden'' oluşan yoğun bir sitoplazmik plağa bağlanır. Bu plak ise, ''dezmoplakin'' adı verilen bir bağlayıcı protein aracılığıyla, hücrenin en sağlam iskelet ağı olan ''ara filamentlere'' (deride keratin, kalpte dezmin) demirlenir.18<br /> | |||
* '''Mekanik Stres Direnci:''' Hücre yüzeyindeki yapışma noktalarını, hücrenin içindeki en güçlü iskelet ağına bağlayan bu kesintisiz moleküler zincir, dokuların yırtılmadan gerilmesine ve büzülmesine olanak tanır.16 | * '''Mekanik Stres Direnci:''' Hücre yüzeyindeki yapışma noktalarını, hücrenin içindeki en güçlü iskelet ağına bağlayan bu kesintisiz moleküler zincir, dokuların yırtılmadan gerilmesine ve büzülmesine olanak tanır.16 | ||
| 309. satır: | 305. satır: | ||
# Molecular Biology of the Cell - NCBI Bookshelf, erişim tarihi Ağustos 2, 2025, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK21054/<br /> | # Molecular Biology of the Cell - NCBI Bookshelf, erişim tarihi Ağustos 2, 2025, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK21054/<br /> | ||
# Is Caludin-5 a specific protein for assessment of tight junction formation in HUVEC?, erişim tarihi Ağustos 2, 2025, https://www.researchgate.net/post/Is-Caludin-5-a-specific-protein-for-assessment-of-tight-junction-formation-in-HUVEC | # Is Caludin-5 a specific protein for assessment of tight junction formation in HUVEC?, erişim tarihi Ağustos 2, 2025, https://www.researchgate.net/post/Is-Caludin-5-a-specific-protein-for-assessment-of-tight-junction-formation-in-HUVEC | ||
[[Kategori:Biyoloji]] | |||