Protein Katlanması (Folding): Revizyonlar arasındaki fark

(Bir diğer kullanıcıdan bir ara revizyon gösterilmiyor)

99. satır:

==== '''1.2.1. Levinthal Paradoksu: Rastgele Bir Aramanın İmkansızlığı''' ====

Anfinsen’in bulgularından kısa bir süre sonra, 1969’da moleküler biyolog Cyrus Levinthal, basit bir düşünce deneyi ile katlanma sürecinin rastgele bir arama olamayacağını matematiksel olarak ortaya koydu.20 Levinthal’in mantığı şu şekildeydi: Ortalama büyüklükte, örneğin 100 amino asitlik bir polipeptit zincirini ele alalım. Her bir amino asit, polipeptit omurgası etrafında en az iki farklı açıda dönebilir ve her bir açı için birkaç kararlı pozisyon (konformasyon) mevcuttur. En basit haliyle her bir amino asit için sadece birkaç olası konformasyon varsayılsa bile, tüm zincirin alabileceği toplam konformasyon sayısı astronomik bir rakama ulaşır.20 Eğer protein, doğru katlanmış yapıyı bulmak için bu devasa konformasyonel uzaydaki her bir olasılığı tek tek deneseydi ve her bir deneme mümkün olan en hızlı fiziksel sürede (örneğin pikosaniye,

Anfinsen’in bulgularından kısa bir süre sonra, 1969’da moleküler biyolog Cyrus Levinthal, basit bir düşünce deneyi ile katlanma sürecinin rastgele bir arama olamayacağını matematiksel olarak ortaya koydu.20 Levinthal’in mantığı şu şekildeydi: Ortalama büyüklükte, örneğin 100 amino asitlik bir polipeptit zincirini ele alalım. Her bir amino asit, polipeptit omurgası etrafında en az iki farklı açıda dönebilir ve her bir açı için birkaç kararlı pozisyon (konformasyon) mevcuttur. En basit haliyle her bir amino asit için sadece birkaç olası konformasyon varsayılsa bile, tüm zincirin alabileceği toplam konformasyon sayısı astronomik bir rakama ulaşır.20 Eğer protein, doğru katlanmış yapıyı bulmak için bu devasa konformasyonel uzaydaki her bir olasılığı tek tek deneseydi ve her bir deneme mümkün olan en hızlı fiziksel sürede (örneğin pikosaniye, 10−12 saniye mertebesinde) gerçekleşseydi bile, bu arama süreci evrenin yaşından (yaklaşık 14 milyar yıl) katrilyonlarca kat daha uzun sürerdi.22

10−12 saniye mertebesinde) gerçekleşseydi bile, bu arama süreci evrenin yaşından (yaklaşık 14 milyar yıl) katrilyonlarca kat daha uzun sürerdi.22

Ancak gerçekte, birçok protein milisaniyeler veya saniyeler içinde, yani biyolojik olarak anlamlı zaman dilimlerinde, doğru bir şekilde katlanır.24 Bu bariz çelişki, “Levinthal Paradoksu” olarak adlandırılır ve proteinlerin katlanma sırasında rastgele bir deneme-yanılma yolu izlemediğini, aksine hedefe yönelik, yönlendirilmiş bir süreçten geçmesi gerektiğini güçlü bir şekilde ortaya koyar.20

375. satır:

373. satır:

# Levinthal’s paradox. - PNAS, erişim tarihi Temmuz 30, 2025, https://www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.89.1.20<br />

# Levinthal’s paradox - PubMed, erişim tarihi Temmuz 30, 2025, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1729690/

[[Kategori:Biyoloji]]